Diz ekleminde dizimizi büktüğümüz zaman açığa çıkan C şeklinde kıkırdağa benzer iki küçük yapılar bulunur. Bunlar iç ve dışta olmak üzere her insanın dizinde bulunur. Menisküs, kemik kadar sert kas kadar yumuşak değildir ve vücut ağırlığımızın uyguladığı basıncı emen bir organdır. Bu dokunun ciddi hasar görmesi sonucunda uygulanan tedaviye menisküs ameliyatı denir. Yırtığın boyutuna bakılarak doktor tarafından ameliyata kara verilir.
Bilinçsiz yapılan spor ve hareketler sonucu oluşabilecek menisküs yırtığı ve menisküs ameliyatı hakkında merak ettiğiniz sorunların yanıtlarınızı yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Yazı İçeriği
Menisküs Nedir?
Diz eklemini üç kemik oluşturur; femur, tibia ve dizkapağı. Menisküs, uyluk ve kaval kemiği arasında amortisör görevi gören hilal şeklindeki iki kıkırdak parçasıdır. Her dizde iç ve dış menisküs olmak üzere iki menisküs bulunur. Sert ve aynı zamanda elastiktir. Tampon görevi görerek eklemi stabilize etmeye yardımcı olurlar.
Menisküs Yırtılması Belirtileri
Menisküs yırtığının boyutuna göre çeşitli belirtiler görülebilir; Küçük yırtıklarda hafif ağrı ve şişlik oluşur ve bu belirtiler genellikle 2-3 hafta içinde geçer.
Orta derecede yırtılma; dizin orta noktasında veya yanlarında ağrı. 2-3 gün içinde şişlik artar. Diz ekleminin hareket açıklığı sınırlıdır. Ancak genellikle hasta yürüyebilir. Çömelme veya diz döndürme ani bir karıncalanmaya neden olabilir. Bu belirtiler 1-2 hafta içinde kaybolabilir. Ancak dize yükleme yoluyla tekrar geri gelebilir. Tedavi edilmediği takdirde yıllarca tekrarlayan ağrılara neden olabilir.
İleri derece yırtılmalarda; menisküsün yırtılan bölümü içe doğru dönmektedir. Bundan dolayı kişinin dizinden kitlenme ve takılmalar görülebilir. Diz tam olarak düz hale getiremeyebilir ve boşalma hissi olabilir. 2-3 gün içerisinde ise şişlik ve hareket kısıtlılığı oluşur.
Yaşlanmadan kaynaklanan aşınma ve yıpranmalarda; hastalar genellikle yırtılmaya neyin sebep olduğunu bilmezler. Kişinin şikayetleri genellikle merdiven inip çıkarken veya çömelme esnasında oluşan ağrı ile ortaya çıkar. Ara ara şişlikler de görülebilir.
Menisküs Neden Yırtılır?
Diz ekleminde iç ve dış menisküs olmak üzere iki menisküs bulunur. Kıkırdak yapıda yer alan menisküsün görevi, yük emilimi ve eklem uyumluluğunu sağlamaktır. Menisküs yaralanmaları travmaya bağlı olarak genç hasta gruplarında sıklıkla görülürken, yaşlı erişkinlerde menisküs kitlesinin azalmasının nedeni travma olmadan da ortaya çıkabilir. Muayene edilen hastada menisküs ve eşlik eden ek hasarın tespiti için MRI incelemesi istenir. Menisküs yaralanmalarının tedavisi yırtığın yeri, yırtığın tipi ve derecesi ve hastanın aktivite düzeyi ile ilgilidir. Hastalığın ilerlemesi durumunda menisküs ameliyatı yapılır.
Menisküsler Diz İçin Neden Önemlidir?
Menisküs diz eklemini koruyan kıkırdak yastıkçığıdır. Diz stabilitesi için de önemlidir. Menisküs hasar gördüğünde veya cerrahi olarak çıkarıldığında diz eklemi gevşeyebilir veya dengesiz hale gelebilir.
Menisküsün Görevleri Nelerdir?
- Eklem dengesini sağlamak,
- Vücut ağırlığının dizler arasında eşit paylaşılmasına,
- Uyluk kemiği ve kaval kemiği arasında köprü görevi kurar.
- Dize gelen darbeleri emer.
- Eklem içindeki sıvıyı eşit derecede dağıtır.
Menisküs Yırtığı Nasıl Oluşur?
Menisküs yırtığı, C şeklindeki yapının üzerinde bıçak kesiği gibi yırtıklar şeklinde gözlemlenir. Menisküsler sıklıkla travma sonucu ortaya çıkarlar. Futbolcu hastalığı olarak duyduğumuz bu hastalık adından anlaşılcacağı üzere spor sakatlanmaları sonrası, dizin dönmesi, düşme, kaza sonrası sert darbe almaktanda kaynaklanır. Kaza kaynaklı olmayan diğer bir sebepse kireçlenmeye bağlı yırtıklardır. Bu menisküs yırtıkları orta yaşlı hastalarda görülür.
Menisküs Yırtığının Bulguları Nelerdir?
- Hastada şiddetli ağrılar olması ve şişlik oluşmasıdır.
- Yürürken zorlanma,
- Dizde boşalma ve kilitlenme
- Diz çöküp oturmada zorluk yaşama
- Dizi muayene sırasında büktüğümüzde ağrı oluşması
- Menisküs üzerinde bastırılmasıyla oluşan hassasiyet
- Eklemlerden ses gelmesi olası diğer bulgulardır.
Menisküs Yırtığı Tanısı Nasıl Konur?
Basit bir diz röntgeni ile menisküs oluşması görülebilir. Deneyimli bir hekim, dizi oluşturan kemiklerin açısına bakarak hastanın diz problemlerini yorumlayabilir. Doktor gerekli gördüğü noktada MR yardımı alır.
Menisküs Yırtığında Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Menisküs tanısı konulduktan sonra bir süre hasta gözleme ve istirahate alınır. Hastanın ağrıları için ağrı kesici tedavisi uygulanır. Akut belirti dönemi geçtikten sonra kesin tanı için hasta tekrar muayene edilir. Hastalar için genelde önerilen cerrahi yöntem, artroskopi yöntemidir. Bu yöntemle hastanın diz bölgesi küçük kamera ve aletler eşliğinde tam olarak görüntülenir ve hasar durumu tam olarak saptanır. küçük kesilerle yapılan ameliyat olduğu için hastanın iyileşme süreci ve günlük aktivitelerine dönmesi oldukça hızlı olacaktır.
Menisküs Ameliyatı Nedir?
Menisküs ameliyatı 4 farklı şekilde uygulanmaktadır. Bunlar;
- Menisküs Transplantasyonu,
- Parsiyel Menisektomi (Yırtılan dokunun çıkarılması.)
- Total Menisektomi,
- Menisküs tamirleri (Yırtılan dokuların birbirine dikilmesidir. Diğer tedavi yöntemlerine göre daha uzun bir sürede iyileşir.)
Menisküs Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Menisküs cerrahisi, eklemin içini görebilen ve ameliyat edebilen artroskop adı verilen küçük bir kamera kullanılarak gerçekleştirilir. Artroskopi için sadece küçük bir cerrahi kesi gereklidir ve diz ekleminin tam olarak açılmasına gerek yoktur.
Ameliyat dizde açılan 2 veya 3 küçük delikten yapılır. Bu deliklere portal adı verilir. Artroskopve cerrahi aletler bu portallardan diz eklemine sokulur ve tüm operasyon bu deliklerden yapılır.
Menisküsün hasarlı kısmının dikkatli bir şekilde çıkarılması işlemine parsiyel menisektomi denir. İşlem, artroskopa bunlardan birinden girilerek başlar. Cerrahi aletler başka bir portaldan sokulur ve alet, diz eklemindeki tüm yapıları değerlendirerek menisküs incelemek için kullanılırken ekranda görüntülenir.
Menisküs yırtığı tespit edildiğinde, cerrah yırtığın tipini ve yerini belirler. Menisküsün yırtık kısmı diğer portaldan girilen cerrahi aletlerle çıkarılır. Menisküsün sorunlu kısmını çıkardıktan sonra menisküs yırtığı olup olmadığını kontrol edilir.
Motorlu küçük bir bıçakla menisküsün kalan kenarları pürüzsüz hale gelene kadar kazınır. Eklem steril serum ile yıkanıp temizlenir, portallar dikilir ve ameliyat tamamlanır.
Menisküs Ameliyatı Kaç Saat Sürer?
Menisküs ameliyatı yırtığın alınması 15-30 dakika, vakanın dikilmesi ise yaklaşık 1 saat sürer. Bu süre cerrahın tecrübesine ve teknik detaylara göre değişiklik gösterebilir.
Menisküs ameliyatı öncesi hastanın genel sağlığının değerlendirilmesi, alınan ilaçların ayarlanması ve ameliyat bölgesinin farklı radyolojik sistemlerle incelenmesi gerekir.
Menisküs Ameliyatı Sonrası Hasta Kaç Gün Dinlenmelidir?
Ameliyat olan kişi, ameliyattan sonra gün içinde ayağa kalkar ve yürüyebilir. Ertesi gün hasta evine gönderilebilir. Ortalama 1-2 hafta dinlenmesi yeterli olacaktır. Spor aktivitelerine 1-1,5 ay sonra tekrar başlayabilir.
Menisküs Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
İyileşme, yapılan menisküs ameliyatının türüne bağlıdır. Parsiyel menisektomi sonrası zorunlu fizik tedavi gerekli değildir. Çoğu hasta, bir ev programının parçası olarak egzersizi içerebilir. Fizik tedavi gerekiyorsa hastaneye yatmadan 2-4 haftalık tedavi yeterlidir. Tam iyileşme ortalama 3 hafta sürer.
Menisküs onarımından sonra hastanın fizik tedavi görmesi gerekir. Başlangıçta, ameliyattan kaynaklanan ağrı ve şişliği yönetmek ve ameliyat edilen dizin ne kadar ağırlık taşıması gerektiğini öğretmek için araştırmalar yaptırılır.
Menisküs onarımı sonrası ilk 6 hafta diz 90 dereceden fazla bükülmemelidir. Ardından yavaş yavaş dizin tamamen bükülmesine izin verin. En az 3-4 hafta çömelme kesinlikle yasaktır. En az 4-6 hafta koşma ve zıplama önerilmez. Menisküs ameliyatından 4-6 hafta sonra fiziksel aktiviteye tekrar başlanabilir. Zamanla, dizin hareket aralığını, gücünü ve işlevini artırmak için daha zor egzersizler yapılır.
Menisküs Ameliyatı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Menisküs Ameliyatı Zor Mu?
Tıp alanında teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık menisküs cerrahisi kapalı olarak yapılabilmektedir. Menisküs ameliyatı günümüzde en popüler yöntemdir. Oldukça basit bir cerrahi işlemdir. Anestezi uzmanı, hekim ve hastanın ihtiyaçları ile birlikte değerlendirilerek genel veya lokal anestezi altında yapıldığı için ameliyat sırasında ağrı hissedilmez. Ameliyat çok kısa bir sürede gerçekleşti.
Menisküs Ameliyatı Sonrası Ağrı Neden Olur?
Artroskopik cerrahi yani kapalı menisküs cerrahisi sonrasında ağrı oluşabilir ancak şiddeti genellikle çok fazla değildir. Ancak menisküs ameliyatından sonra ağrı olabilir. Doktorunuz ameliyattan sonra kullanmanız için ağrı kesici ilaç yazacaktır. Doktorunuz tarafından reçete edilen ilaçları düzenli kullanmak ve ameliyattan sonraki ilk 24 ila 48 saat buz uygulamak ağrıyı azaltmanın veya ortadan kaldırmanın etkili bir yoludur.
Menisküs Ameliyatı Sonrası İstirahat Süresi Ne Kadardır?
Menisküs ameliyatı sırasında yapılan işleme bağlı olarak aynı gün yatmak veya ayaklanmak gerekebilir. Hastanede kalış süresi veya taburculuk günü de ameliyatın boyutuna göre belirlenir. Hafif ameliyatlarda 1-2 hafta, menisektomi veya diğer farklı cerrahi yöntemleri uygulandıysa 4-6 haftalık bir istirahat sonrası hasta tam olarak iyileşecektir. Bunun dışında tam iyileşme süreci kişiden kişiye göre değişiklik göstermektedir.
Menisküs Ameliyatı Sonrası Ne Zaman Spor Yapabilirim?
Menisküs ameliyatından sonra egzersiz yapmak önemlidir, ancak tam iyileşme olmadığı sürece hafif düzeyde yapılmalıdır. Menisküs ameliyatı sonrası spor aktivitelerine tekrar başlanması ila 5 hafta sürebilir. Doktorunuz size diz ekleminiz için kullanacağınız bir egzersiz programı verecektir. Bu egzersiz programını düzenli olarak uyguladıktan sonra tamamen iyileşiyorsanız, doktorunuzun önerdiği şekilde spora dönebilir ve eski alışkanlıklarınıza dönebilirsiniz.
Menisküs Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Menisküs ameliyatı, menisküs yırtığının boyutuna veya bölgedeki diğer hasarlara bağlı olarak 30 dakika ila bir saatten fazla bir sürede yapılabilir. Ancak menisküs aldırma ameliyatı için ortalama sürenin 1 saat olduğu söylenebilir. Ortalama 1 saatlik basit müdahale süresi ile çok düşük riskli cerrahi tedavi sonrası menisküs tamiri yapılabilmektedir.
Menisküs Ameliyatının Ne Gibi Riskleri Vardır?
Genellikle düşük riskli cerrahi kategorisine girer. Hasta ameliyat sonrası dönemde doktor tavsiyelerine uyarsa riskler ortadan kalkar.
Menisküs Ameliyatı Artroskopi Nasıl Yapılır?
Uzmanınız açacağı birkaç küçük kanaldan diz eklemine bir artroskop veya birkaç alet sokacaktır. Dizinize sıvı enjekte edilerek eklem büyütülerek doku ve kıkırdak yapılarının görülmesi sağlanır. Doktorunuz dizinizin hasar görüp görmediğini kontrol edecektir.