Diz Protezi
Diz protezi sistemi, çeşitli nedenlerden dolayı yıpranan diz eklemini metal ve implant gibi malzemelerle kaplanması tekniğine denir. Bu ameliyatın amacı, hasarlı eklem yüzeyleri arasındaki teması keserek ağrısız, rahat yürümeyi sağlayan yapay bir ekleme sahip olmaktır.
Yazı İçeriği
Kimlere Yapılır?
En sık sorulan sorulardan biri diz protezini kimlerin yaptırabileceğidir. Yukarıda belirttiğimiz gibi diz ekleminde kireçlenme ve onarılamayacak sorunları olan hastalara uygulanabilir. Bu işlemin temel amacı, hastanın günlük yaşamında eskisi gibi diz hareketlerini aynı şekilde yapmasına ve sorunsuz hareket etmesine olanak sağlamaktır. Farklı protez türleri de vardır. Bu çeşitler arasında uzman, hastalığınıza en uygun olanı seçip teste tabi tutacaktır.
Hangi Yaşlarda Yapılabilir?
Günümüzde uygulanan protezlerin kullanım süresinin 20-25 yıla kadar uzadığı düşünülürse bu ameliyat 60 yaş ve üzeri hastalar için daha uygun bir seçenek olmaktadır. Ama bu durum 60 yaşın altındaki kişilere uygulanmayacağı anlamına gelmemektedir. Ancak 55 yaş ve altı kişiler için, protezden önce mümkün olduğunca diğer tedavi seçeneklerini denemek iyi bir fikirdir. Ancak erken yaşta travma veya diğer hastalıklar sonucu gelişen kireçlenmeler protez uygulamasını gerektirebilir.
Diz Protezi Çeşitleri
Diz protezinin çeşitleri protezin nereye takılacağına ve hastanın durumuna göre değişmektedir. Diz yaralanmaları ve kırıkları olan kişilerde yaşa bağlı şekil bozukluklarında görülen kıkırdak şekil bozuklukları için aynı tip protez kullanılamaz.
- Total Diz Protezi: Diz protezleri ameliyatında en çok uygulanan protez çeşididir. Bu protezler çok bölgeli eklem hasarı olan hastalarda çok iyi sonuçlar göstermiştir. Bu yapıya sahip hastalarda menisküs ve bağ dokuları da etkilenir. Bu nedenle genel yapının tamamen yenilenmesi gerekmektedir. Total diz protezi sayesinde femur, patella ve tibianın tüm hasarlı bölgeleri değiştirilir. Sonuç olarak eklemin iç ve dış yüzeyleri değiştirilir ve hareket sırasında meydana gelen ağrı şikayetleri büyük ölçüde ortadan kalkar. Bununla birlikte, total diz protezi, ameliyatın gelecekte eklemi onarmasına izin vermez. Eklem tam olarak yapay bir eklem ile yer değiştirir. Bundan dolayı yaşlı hastalarda sıklıkla tercih edilen bir uygulamadır.
- Kısmi (Yarım) Diz Protezi: Diz kireçlenmesi hastalığının tedavisinde kullanılan yarım diz yarım diz protezi oldukça teknik ve başarılı bir ameliyattır. Bu protezler genellikle dizlerde tek bir taraf hasar gördüğünde tercih edilir. Kısmi protezin uygulanacağı durumlarda diz ekleminin tamamı zarar görmez. Ancak sadece bir bölgede başlayan kıkırdak dokusu kaybı ve kemik hasarı olan hastalarda o bölgenin lokal olarak değiştirilmesi gerekir. Yarım diz protezi kullanımında en önemli noktalardan biri de bölgeye verilen hasarın boyutudur. Kıkırdak dokusu ile birlikte menisküs ve bağlar hasar görürse kısmi protezin uygulanması etkili olmayacaktır.
- Diz Protezi Revizyonu: Bazı durumlarda, takılan bir diz protezleri ömrünün sonuna gelmiş olabilir. Bu durumda revizyon protezi buraya takılmalıdır. Özellikle enfekte, gevşek ve tarihi geçmiş protezlerin yerini yeni bir ameliyat alır. Bazı durumlarda, bir değişiklik olarak menteşeli bir diz protezi de kurulur.
Diz Protezi Ameliyatında Riskler Nelerdir?
Protezler uygulandıktan sonraki erken ve geç dönemlerde belli riskler vardır. İşte olası komplikasyonlara bazı örnekler:
- Anesteziye bağlı olarak gelişen komplikasyonlar,
- Ameliyat sırasında sinir ve damarlarda hasar,
- Protezin yerleştirildiği sırada kemikte oluşabilecek kırık,
- Aşırı kan kaybı,
- Ameliyat sonrası yaranın etrafında veya protez çevresinde enfeksiyon oluşması,
- Tromboemboli (bacak damarlarında kan pıhtılaşması sonradan diğer organlarda problemler ortaya çıkabilir),
- Erken dönemde protezin gevşemesi gibi sayısız örnek verilebilir.
Diz Protezinin Alternatifi Var Mıdır?
Dünyada kıkırdak üretimi ile ilgili birçok çalışma bulunmaktadır. Diz protezleri kıkırdağın tamamen harap olduğu durumlarda yapıldığından maalesef günümüzde yeni kıkırdak üretilmedikçe alternatifi yoktur. Ancak erken kireçlenme durumlarında alternatif olarak Prp ve hyalüronik asit enjeksiyonu gibi yöntemler kullanılabilir.
Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Hastaya ameliyat gerektiren diz kireçlenmesi teşhisi konulur konulmaz ameliyat kararı verilir. Daha sonra hastanın genel sağlığı göz önünde bulundurularak ameliyata engel olup olmayacağı belirlenir. Her şey yolunda giderse hastaya işlem ve ameliyat tarihi hakkında detaylı bilgi verilir.
Diz protezi ameliyatı genellikle genel anestezi altında yapılır. Ancak genel anestezinin mümkün olmadığı bir durum söz konusu ise belden aşağısı anestezi ile işlem yapılabilir. Bölge lokal anestezi işlemi yapıldıktan sonra doktor işleme başlar. Açık cerrahi teknikle gerçekleştirilen bu işlemde, cerrah ilk olarak hasarlı eklem yüzeylerini temizler. Temizlenen kemiğin üzerine protez yerleştirilir. Ardından açık olan kesi dikilir ve işlem tamamlanır. Ameliyattan sonra ameliyat bölgesinde yaklaşık 8-12 cm uzunluğunda bir iz kalabilir.
Ameliyat Sonrası Tedavi Aşamaları Nelerdir?
Ameliyat sonrası erken dönemde egzersiz çok önemlidir. İlk 24 saat içinde hastanın genel olarak iyi olduğu zamanlarda uyanın ve mümkün olan en kısa sürede devam edin. İlk yürüyüş kendi ihtiyaçları için yeterince kısaydı ama mesafe gün geçtikçe uzar. Walker olarak bilinen yürüteçler, yürümenin ilk 2 haftasında hastalara büyük kolaylık sağlar.
Diz hareket açıklığını artıran ve kasları güçlendiren egzersizlere başlayın. Hareketten taviz vermemekte hastaya ciddi bir sorumluluk düşmektedir. Yara bakımı yaklaşık 2 hafta temiz, su ile temastan uzak tutulmalı ve cilt kaynadıktan sonra (genellikle 10 gün sonra) dikişler alınmalıdır.
Günlük hayatına dönmesi yaklaşık 6 hafta sürecektir. Bu süreçte hastanın yürüteçten ne zaman ayrılacağı ve asıl hayatına ne kadar çabuk dönebileceği kendi çabalarına bağlıdır. Doktor tarafından reçete edilen ilaçlar talimatlara göre kullanılmalıdır.
Diz Protezi Ameliyatından Sonra Fizik Tedavi Gerekli Midir?
Ameliyattan Sonra Nelere Dikkat Edilir?
Diz protezi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gereken konular şu şekilde sıralanabilir:
- Bilinçsiz ve ani hareketler kaçınmalısınız.
- Uzman doktor tarafından verilen ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır.
- Fizik tedavi seanslarını ara vermeden yapın.
- Sık sık yürüyüş yapılmalıdır.
- Beslenirken D vitamini takviyesine ve kalsiyuma dikkat edin.
- İlk kontrole kadar duş almayın.
- Verilen Kan sulandırıcı ilaçları doğru kullanın ve merdiven inip çıkma, çömelme gibi hareketlerden kaçının.
Ameliyat Sonrası Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?
Bütün ameliyatlarda olduğu gibi diz protezi ameliyatında da enfeksiyon riski vardır. Enfeksiyon durumunda belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Ağrı,
- Ödem,
- Eklemde şişlik ve kızarıklık,
- İşlem bölgesinde sıcaklık artışı,
- Yara bölgesinden akıntı gelmesi,
- Yürümede zorluk,
- Eklem üzerine ağırlık verememe.
Diz Protez Ameliyatı Sonrası Şikayetler
- Şişlik,
- Kasılmalar,
- Şiddetli ağrı,
- Hareket kısıtlığı,
- Eklemden ses gelmesi,
- Eklemde sertlik hissi.
Diz Protezi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Diz Protezi Ameliyatı Olan Hastalar Spor Yapabilir Mi?
Dizinde protez olan hastalarda spor yapabilir. Ameliyattan sonraki süreçte tam iyileşme olmadan ağır sporlar önerilmez. Bu süreç içerisinde diz eklemini korumak ve güçlendirmek için hafif egzersizler yapılabilir. Diz eklemi tamamen iyileştiğinde, eklem sağlığına iyi gelen yürüyüş, yüzme gibi destekleyici egzersizlere öncelik verilebilir. Profesyonel spor aktivitesi, mutlaka doktor kontrolünde egzersiz yapmakta ve eklemlere aşırı yük bindiren sporlar için bazı kısıtlamaları ön planda tutabilmektedir.
Diz Protezinden Beklenti Ne Olmalıdır?
Diz protezi teknolojisi, sektördeki gelişmelerle uzun ömür ve vücut anatomisi için optimize edilmiştir. Ancak diz protezlerinin vücudumuza adapte edilmiş metal plakalar olduğunu unutmamalıyız. Ve asla gerçek eklemlerin yerini alamazlar. Hastaların protez takarken en büyük isteği ağrısız bir şekilde günlük hayatını sürdürebilmektir.
Ameliyattan Sonra Dizden Ses Gelmesi Nedir?
Diz protezi ameliyatı sonrası dizden ses gelmesi çok nadir görülen bir durumdur. Ancak bunun nedenleri çoğu zaman protezin tam oturmamasına veya ortama alışma aşamasında problemlerin ortaya çıkmasına işaret eder. Ancak ameliyat sonrası dönemde diz ekleminde sıkışma hissedilebilir. Bu tamamen normal bir semptomdur. Fizik tedavi seanslarından sonra bu his azalır ve kaybolur.
Diz Protezinde Ağrı Ne Kadar Sürer?
Genellikle, ameliyattan sonra, ilk iki gün boyunca hasta ağrı yaşayabilir. Bu durumda genellikle ağrı kesici ilaç kullanılarak ağrı en aza indirilir veya tamamen giderilebilir. Önümüzdeki üç haftalık dönemde, ara ara hafif bir ağrı hissi olabilir. Fakat çok şiddetli ilerleyen ve geçmeyen ağrılar protezin gevşediğini veya yerine tam oturmadığına işaret edebilir. Bununla birlikte, enfeksiyon, kas güçsüzlüğü gibi durumlardan dolayı da oluşabilir. Bu nedenle şiddetli ve kronik ağrı yaşıyorsanız doktorunuzu bilgilendirmeniz gerekir. Bu süreçte doktor tarafından reçete edilen ağrı kesici ilaçların alınması, ağrıların geçmesini sağlayacaktır.
Diz Protezi Neden Gevşer?
Protezi oluşturan plastik ve metal parçaların, hareket etmesi genellikle aşınma ve yıpranmaya ve sürtünmeden kaynaklanan hasara maruz kalır. Sonuç olarak restorasyonun metal kısımlarının gövdeye yapıştığı yerlerde gevşeme veya ayrılmalar meydana gelir. Gevşeyen protezler genellikle hastanın ağrı duymasına neden olur. Ancak tedavi edilmeyen gevşeklik daha da ilerleyebilir ve dizin tamamen ayrılması gibi sorunlara neden olabilir.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci Ne Kadar Sürer
Diz protezi ameliyatı sonrası hastanın ortalama iyileşme süresi 6 haftadır. Ameliyat sonrası düzenli ilaç kullanımı ve kesintisiz fizik tedavi uygulamalarına uyulması iyileşmeyi sürecini hızlandıracaktır.
Diz Protezi Ameliyatı Neden Yapılır?
Dizlerimiz vücut ağırlığımızı hayatımız boyunca taşıyarak dünyanın en işlerinden birini yapmaktadır. Bu nedenle aşınmaya ve kireçlenmeye en yakın dokulardır. Eğer tedavi edilmezse hasta hayatının geri kalanında devamlı ağrı çeker ve yaşam kalitesi önemli ölçüde düşer. Diz protezi ameliyatı ile hastalar ileride düzenli egzersizlerle bu ağrılardan kurtulup eski sağlıklarına dönebilirler. Bunun için ameliyatın uzmanlar tarafından yapılması son derece önemlidir. Protezler hastaya uygun ayarlanmazsa, eskisinden daha fazla hasara neden olabilir. Sağlığınızı güvenilir ellere emanet eden uzman sağlık kadrosu ile bu hastalıktan kurtulmak istiyorsanız hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. Hastalarımızın bu zorlu yolculuğunda her zaman yanınızdayız.