Diz Protezi Ameliyatı

Diz protezi ameliyatı, diz ekleminin fazla aşınması veya  hasar alması sonrası, metal ve polietilen’den yapılmış yapay bir eklem oluşturularak eski eklemi yenisiyle değiştirme işlemidir. Diz protezi ameliyatında eklem açılır ve kemikler ortaya konulur. Bu kemiklerin uç kısmında bir doku vardır. Hasarlı doku bulunduğu yerden çıkartılır, bunun yerine protez adı verilen metalik malzemeler yerleştirilir. Bu malzeme yerleştirilirken malzemenin ucu kadar kemiğin uç kısmını temizlenir.

Diz Ekleminin Bozulma Nedenleri

• Genetik nedenleri ile oluşan diz problemleri,
• Çocukluk döneminde gelişen diz eklem enfeksiyonu(Septik artrit),
• Dize kan akışının bozulması,
• Romatizmal hastalıklar sonrası,
• Metabolik hastalıkların yaşanması,
• Kanın pıhtılaşma hastalıklarına bağlı oluşan sorunlar,

İleri Yaşlarda: 

• Özellikle 65 yaş üstünde yaşlanmaya bağlı olarak,
• Obezite(Aşırı kilolu olmak)
• Romatizmal hastalıklar sonrası,

Diz Protezi Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?

Kireçlenme bulunan dizde, protez ameliyatı gerçekleşmesi için 2 önemli durumu vardır.

1. Hastanın ağrısız yürüme mesafesi 300 metrenin altına düştüğünde
2. Ağrısı nedeniyle her gün ağrı kesici kullanması gereken ve şiddetli ağrı yaşayan hastaların protez ameliyatı gerçekleşmesi şarttır.

Hastanın ağrısını bitirmek ve ağrı kesici kullanımını ortadan kaldırmak için diz protezi ameliyatının gerçekleştirilmesi şarttır.

Kimlere Diz Protezi Ameliyatı Yapılamaz?

Fokal enfeksiyon bulunan hastaların, enfeksiyonları sona erinceye kadar diz protezi ameliyatı yapılamaz.

Diz Protezi Ameliyatı Dışında Ne Yapılabilir?

Genelde fiziki olarak ağır iş yapan hastalarda diz protezi ameliyatı yerine eklem dondurma ameliyatı tercih edilir. Fakat iki diz ekleminde de sorun var ise, ikisine birden eklem dondurma ameliyatı oldukça sakıncalıdır. Çok fazla hareket kısıtlığı oluşturduğu için eklem dondurma ameliyatı artık tercih edilmemeye başlanmıştır. İnsanlar donmuş diz eklemi yerine hareketli diz eklemini tercih etmektedir.

Yapay Eklem Sıvısı Enjeksiyonu (Viskosuplemantasyon): Eklem içerisine yapılan enjeksiyonlar proteze alternatif olamaz, sadece ameliyata başlama süresini uzatarak hastaya zaman kazandırır.

Glikozaminler ve Tip 2 Kollajenler: Bu maddeler piyasada besin katkı maddesi olarak sadece Tarım Bakanlığı ruhsatı ile satılmaktadır. Kıkırdak yıpranmasını azaltma ve bazı hasarları onarmaya yaramaktadır. Fakat yaygın kireçlenmede ancak protez ameliyatının geciktirirler. Hastayı ameliyat olmaktan kurtaramazlar.

Fizik Tedavi: Diz etrafında ki kasların güçlenmesi ve geçici olarak ağrıların hafiflemesinde yardımcı olur, kireçlenmeyi sonlandırmaz, ameliyata alternatif değildir, sadece zaman kazandırabilir.

Dizlik veya Tabanlık Kullanımı: diz eklemine gelen yükü rahatlatabilir, fakat kireçlenmeyi durdurmaz, sadece zaman kazandırabilir.

Artroskopik Eklem Temizliği: Kireçlenmeyi durdurmaz, sadece eklemin içini temizlik yapılarak ağrı oluşumunu belirli bir süre azaltarak kişiye vakit kazandırabilir.

Yüksek Tibial Osteotomiler: Açısal bozukluğa bağlı, tek eklem aralığında kireçlenme bulunan 50-60 yaş arasındaki hastalarda tercih edilebilir. Kemik kesilerek yükün sağlam eklem yüzeyine gelmesi sağlanarak ağrıyı azaltabilir. Ancak ameliyat için belirli kriterlerin sağlanması gerekir. Her hastaya uygulanamaz.

Diz Protezi Çeşitleri

Total diz protezinde eklemlerin iç ve dış yüzeyleri protez ile değiştirilir. Total protez ameliyatı da kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Hastalara hangi tip protez yerleştirileceği,  ancak hastayı değerlendiren ortopedik cerrah tarafından karar verilebilir.

Unikondiler diz protezi ameliyatında ise sadece eklem yüzeyinin iç ve dış kısmı değiştirilir. Bu protez ameliyatının tercih edilme sebebi total diz protezi ameliyatı yapılıncaya kadar zaman kazandırmaktır. Fakat bu uygulamanın gerçekleşebilmesi için bazı önemli kurallar vardır; Hastanın yaşının genç olması ve kilosunun 85 kg’nin altında olması ve sadece tek eklem yüzeyi bozulması bunlara örnektir. Bu ameliyat, kurallara uygun hastanın az olması sebebiyle pek uygulanmamaktadır.

Diz Protezi Ameliyat Süreci Nasıl Geçiyor?

Tüm protez ameliyatlarına başlanmadan önce hastaların vücudunda herhangi bir enfeksiyon bulunuyor mu diye kontrol edilmelidir. Bu nedenle hastalarımızın kan ve idrar sonuçları temiz çıkar ise hastayı ameliyata alınır. Hasta eğer kan sulandırıcı ilaç kullanıyor ise ilacın durumuna göre 5 ile 10 gün öncesinde ilaç kesilerek bunun yerine düşük etkili kan sulandırıcı iğnelere başlanır. Ameliyat bittikten birkaç gün sonra kanama riski yok olunca hastamızı rutin tedavisine geri döner.

Hastaların 12 saat boyunca yürümesi riskli olduğu için tekerlikli sandalye ile hareket etmelidir. Hasta hastanede yattığı süre içerisinde her 2-3 saat aralar ile yürütülür. Bu durum oluşabilecek bacaktaki toplar damarın pıhtılaşmasını önlemenin en etkili yoludur. Taburcu olurken kan sulandırıcı iğnelerin yerini tabletler alır. 30 gün süre ile kan sulandırıcı haplar kullanması gerekir.

Diz Protezi Ameliyatı Esnasında ve Sonrasında  Komplikasyonlar Nelerdir?

Diz protezi ameliyatı gerçekleştiği sırada damar, sinir yaralanması, kemikte kırılma ve çatlak oluşumu görülebilir.

Erken Komplikasyonlar:  Enfeksiyon oluşması ve bacakta toplar damar  tıkanması.

Geç Komplikasyonlar: Ağrı hissedilmesi ve protezin erken gevşemesidir. Bu sorunu gerekli tedbirleri alarak en aza indirebiliriz fakat sıfırlamak mümkün değildir.

Total diz protezinin, 15  yıl ila 20 yıl arasında bir ömrü vardır. Protezin ömrü cerrahın tekniğine, konulan protezin kalitesine, hastanın aktivite düzeyine, kemiğin kalitesine ve kilosuna göre değişkenlik gösterir.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Enfeksiyondan Nasıl Korunulur?

Diz protezi ameliyatı olan hastalar ömürleri boyunca enfeksiyon kapma riski taşır. Protezli hastalar, diş çekimi-dolgu gibi işlemler dahil bütün cerrahi bulunan işlemlerden hemen önce koruyucu antibiyotik almak zorundadır, aksi halde enfeksiyon kapma riski artacaktır.