Eklemleri ilgilendiren hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılan cerrahi bir işlem olup, teşhis ve tedavi amacıyla eklem içinin görüntülenmesinde kullanılır. Artroskopi Nedir? Soruya kısaca cevap vermek gerekirse, eklemlerin içine bakmak anlamına gelir. Eklemin içini görmemizi sağlayan alete artroskop denir. Artroskop, bir lens ve iç aydınlatma sistemi ile eklem dokularını büyütür ve aydınlatır. Genellikle doktorlar 4mm çapında artroskopik tv kameraları kullanır. Doğrudan monitörden eklemin içini görebilen cerrah, yaralanmaları ve hastalıkları teşhis edebilir. Genellikle diz, omuz, ayak bileği, el bileği, dirsek ve kalça eklemi ile ilişkili çoğu hastalığın tedavisinde sıklıkla tercih edilmektedir.
Yazı İçeriği
Artroskopik Cerrahinin Uygulandığı Hastalıklar
- Menisküs yırtıklarının tedavisinde,
- Erken dönemdeki eklem kireçlenmelerinin temizlenmesinde,
- Eklem içerisindeki kırılan kemik ve kıkırdak parçalarının çıkartılmasında,
- Ön ve arka çapraz bağları yaralanmalarında,
- Dizde enfeksiyon veya ödem durumlarında,
- Diz kapağı kemiğinin sorunlarında,
- Eklem kıkırdağı hasarlarının tedavisinde,
- Eklem içerisi kırıkların tedavisinde,
- Tanı konulamayan diz ağrılarında tanı koyma amaçlı,
- Yırtık meniküs parçalarının çıkarılmasında,
- Bazı menisküs yırtıklarının dikilmesi,
- Ön ve arka çapraz bağ tamirleri,
- Erken dönemde osteoartrit (kireçlenme) tedavisi,
- Osteokondritislerin tedavisinde,
- Diz eklemini ilgilendiren kırıklarda,
- Kıkırdak nakilleri,
- Patella (diz kapağı) ekseninin düzeltilmesi,
- Diz kapağı çıkıklarının tedavisi,
- Eklem iltihaplarının boşaltılması,
- Hastalıklı eklem zarının çıkartılması (sinovektomi),
- Kaza veya hastalık sonrası meydana gelen hareket kısıtlılıklarının açılması için,
- Eklem içi iyi huylu tümör ve kistlerin çıkartılması için kullanılır.
Diz Ekleminde
Dizde en sık görülen sorunlar şunlardır:
- Menisküs yırtıkları,
- Ön çapraz bağ yırtıkları,
- Eklem kıkırdağı hasarı,
- Serbest cisimler (eklem faresi),
- Artroz veya kireçlenme,
- Diz eklem zarının iltihaplanması ve büyümesi genellikle romatizmal durumlara bağlıdır.
Kapalı Olarak Yapılabilen Başlıca Girişimler
- Yırtık meniküs parçalarının çıkarılması,
- Bazı menisküs yırtıklarının dikilmesi,
- Ön ve arka çapraz bağ tamirleri,
- Erken dönemde osteoartrit [kireçlenme] tedavisi,
- Osteokondritisler [kıkırdaktan parça ayrılmaları veya eklem fareleri],
- Diz eklemini ilgilendiren kırıklar
- Kıkırdak nakilleri,
- Patella (diz kapağı) ekseninin düzeltilmesi,
- Diz kapağı çıkıklarının tedavisi,
- Eklem iltihaplarının boşaltılması,
- Hastalıklı eklem zarının çıkartılması (sinovektomi),
- Kaza gibi travma sonrası oluşan hareket kısıtlılığı,
- Eklem içi iyi huylu tümör ve kistlerin çıkartılmasında yararlanılabilir.
Cerrahi sonrası diz eklemine alçı uygulanmaz ve bazı durumlarda kontrollü harekete izin veren dizlik kullanılır. Bazı işlemlerden sonra 3 hafta boyunca ameliyat edilen bacağın koltuk değneği ile tam olarak desteklenmesinden kaçınmak gerekebilir. Artroskopi, yara bakımı, dikiş alma ve rehabilitasyon programı sonrasında yapılabilecek hareketler ve egzersizler hakkında bilgi verilir. İyileşme süresi yapılan işlemin büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir.
Omuzda
- Kas sıkışması ve tekrarlayan omuz çıkıklarının tedavisi,
- Omuz eklemi içindeki hastalıklara yönelik girişimler,
- Erken dönemde osteoartrit (kireçlenme) tedavisi,
- Romatizmal hastalıklarda sinevektomi,
- Omuz hareket kısıtlılıklarının açılması,
- Eklem içi serbest cisimlerin çıkartılmasında yararlanılabilir.
Kalçada
- Serbest eklem parçaları,
- Eklem zarı hastalıkları,
- Travma sonucu oluşan kıkırdak hasarı veya yaralanmaları,
- İlk safhalarında artroz,
- Femoro asetabüler sıkışma
- Belirsiz kalça ağrıları
- Kalça eklemi enfeksiyonu
Ayak Bileğinde
- Eklem içi kırıklar, osteokondritisler,
- Tekrarlayan burkulmalar sonrası meydana gelen doku sıkışmalarında,
- Erken dönemde osteoartrit (kireçlenme),
- Romatizmal hastalıklarda tanı ve tedavi yöntemi olarak uygulanabilir..
El Bileğinde
- Eklem içi kırıkların tedavisi,
- Sinir sıkışmalarının gevşetilmesi,
- Bilek kemikleri arasındaki bağ yırtıklarının tedavisi,
- Eklem kıkırdağı harabiyetlerin tedavisi,
- Eklem içindeki özel kıkırdak yastıkçığı yırtıkların düzeltilmesinde yararlanılabilir.
Dirsekte
- Kıkırdaktan parça ayrılmaları ve eklem farelerinin tedavisi,
- Serbest cisimlerin çıkarılması,
- Hareket kısıtlılığını sağlayan kemik çıkıntılarının törpülenmesi,
- Romatizmal hastalıklarda kalınlaşan ve eklemi döşeyen zarın çıkartılması,
- Eklem içi iyi huylu tümör ve kistlerin çıkartılmasında yararlanılabilir.
Artroskopi Nasıl Yapılır?
Artroskopi yapılacak eklem ve yapılacak cerrahi müdahaleye bağlı olarak 4-5 mm’lik kesi yapılır ve skop bu deliklerden bir kanül içerisinden ilerletilir ve eklem içine yerleştirilir. Eklem, bir kanül yoluyla verilen özel bir sıvı ile basınç altında şişirilir. Aynı zamanda eklemin içi monitörde görülebilmekte ve eklem içindeki tüm yapılar belirli bir sırayla özel aletlerle tek tek kontrol edilerek herhangi bir hastalık olup olmadığı belirlenebilmektedir. Bir patoloji tespit edilirse ona yönelik prosedür uygulanır. Eklemi basınçlı sıvı ile şişirmenin amacı dar eklem aralığını genişleterek daha konforlu görüntüleme ve cerrahi uygulamalar sağlamaktır. Aynı zamanda eklemdeki kesik ve aşınmış doku parçaları da bu basınçlı sıvı ile eklemden uzaklaştırılır.
Diz Artroskopisi Sonrası İyileşme Süreci
Diz artroskopisi sonrası iyileşme süreci uzun değildir. Artroskopi sonrası tam güçte yürüyebildiğiniz zaman hastadan hastaya değişiklik gösterdiğinden doktorunuz size gerekli bilgileri verecektir. Bu işlem sırasında hasta baston, baston, yürüteç ve benzeri aletler yardımıyla ayakta durabilir. Diz kapatma ameliyatında kesi çok küçük olduğu için kullanılan dikiş sayısı çok azdır. Ancak dikişler alınana kadar banyo yapılmamalı veya bölgeye su değdirilmemelidir. Hasta duş almak isterse işlemden 5-6 gün sonra su geçirmez bant ile çok dikkatli bir şekilde duş alabilir. Ancak bunu doktorunun bilgisi ve izni ile yapmalıdır. Yaralı bölgenin ıslanmaması çok önemlidir. Pansuman haftada 2-3 gün yapılmalıdır. Doktorunuz ameliyattan yaklaşık iki hafta sonra dikişleri alacaktır. Dikişler alındıktan sonra hastalar dikkatli olmaya devam etmelidir. Ameliyattan üç ay sonra engelsiz düz bir alanda koşabilirsiniz.
Artroskopi İle Açık Ameliyatın Farkı Nedir?
Eklemi görüntülemek ve bölgeyi tedavi etmek için kullanılan aletlerin ve kameraların kalınlığı yaklaşık yarım santimetredir. Bu nedenle bir santimetreden daha küçük bir kesi yapılması yeterlidir. Eklem çevresindeki kaslarda ve deride büyük kesiler yapmaya gerek yoktur. Ameliyattan sonra kesilip tekrar dikilen dokunun iyileşmesi biraz zaman alır. Artroskopik cerrahi sırasında girişte bir santimetreden daha küçük bir kesi yapıldığı için bu iyileşme süreci de kısalır. Bu şekilde ağrı kontrolü kolaylaşır. Ameliyattan sonra fizik tedavi hareketleri daha kısa sürede rahat bir şekilde yapılabilmektedir.
Açık cerrahide kesiden görülebilen cerrahi alan sınırlıdır. Aslında artroskopide kullanılan farklı açılardan görüntüleme, dokuyu inceleme ve kamerayı ilerletme özelliği sayesinde eklemin tüm bölümleri görüntülenebilmektedir. Bu sayede dokulara işlem yapmak daha kolaydır. Bununla birlikte daha detaylı muayene ve tedavi imkanı sağlar. Artroskopinin avantajlarından dolayı birçok hastalığın tedavisinde bu yöntemi altın standart haline getirmiştir.
Artroskopinin Avantajları
- Ayrıntılı görüntüleme imkanı,
- Ameliyat sırasında sağladığı konfor ve güvenlik,
- Daha az komplikasyon riski,
- Cerrahi sonrası iyileşme sürecinin daha hızlı gerçekleşmesi,
- Daha az ağrı,
- Daha estetik yara izi,
- Daha az enfeksiyon riski,
Geçmişten Günümüze Artroskopi ve Açık Cerrahi
Geçmişten günümüze ortopedik cerrahide artroskopinin gelişiyle birlikte kapalı artroskopik yaklaşımla bazı açık işlemler yapılmaya başlanmıştır. İlk başta aynı prosedürü açık veya artroskopik olarak yapmak teknik ekipman ve eğitim meselesiydi, ancak şimdi çoğu eklem içi hastalık veya yaralanma için standart tedavi artroskopidir. Artroskopinin birçok olağanüstü avantajı vardır, ancak bu her zaman açık cerrahinin kötü veya artroskopik cerrahinin iyi olduğu anlamına gelmez. Bazı hastalıklar ve durumlar eklem içinde yeterince performans göstermez.
Bazı karmaşık tedavilerde artroskopik ve açık yaklaşımların bir kombinasyonu gereklidir. Örneğin kalça ekleminin kıkırdak dokusu ve labral dokusunun tedavisi artroskopik olarak yapılsa da aynı seansta açık cerrahi ile kalça ekleminin açısal pozisyonunun değiştirilmesi gerekebilir. Bu nedenle artroskopik cerrahi uygulayan bir ortopedi cerrahı, açık cerrahi ile ilgili anatomik alan tedavisi konusunda aynı bilgiye sahip olmalı veya bu bilgi ve deneyime sahip başka bir ortopedi cerrahı ile ekip halinde çalışmalıdır.
Artroskopi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
İşlem Yapılan Bölge Ne Kadar Sürede İyileşir?
İyileşme süresi, tedavinin seyrine ve işlem yapılan bölgeye bağlı olarak bir aydan altı aya kadar değişiklik gösterebilir. Dizinize uygularsanız, iyileşme sürecini hızlandırmak için koltuk değneklerinizi belirtilen şekilde kullandığınızdan emin olun.
Artroskopi Ameliyatı Tehlikeli Mi?
Her ameliyat gibi bu ameliyatın da riskleri vardır. Ameliyat sırasında aşırı kanama, enfeksiyon, operasyonda kullanılan ilaçlara karşı alerjik reaksiyonlar veya anestezi nedeniyle nefes almada zorluk çoğu ameliyatta bulunan riskleridir.
Artroskopi Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Artroskopik ameliyatların çoğu günübirlik cerrahi işlemlerdir. Günübirlik tedavide hasta işlem günü hastaneye yatırılır. Tedavisi tamamlandıktan sonra ilaç aynı günün akşamı hasta taburcu edilir. Ancak ameliyatın niteliğine ve hastanın durumuna bağlı olarak kalış süresi birkaç güne kadar uzayabilir. Doktorunuz ameliyattan önce bu konu ile ilgili sizi bilgilendirecektir.
Hangi Durumlarda Faydalıdır?
Başta diz eklemi olmak üzere menisküs yırtığı, ön çapraz bağ yaralanması, arka çapraz bağ yaralanması, menisküs yaralanması ve hastalıklarında artroskopi çok iyi sonuç vermektedir. Benzer şekilde diğer eklemlerdeki kıkırdak yüzeyi ve sinovyal zarın hastalıklarında, omuz çıkıklarında ve eklem çevresinde kıkırdak oluşumunda artroskopi faydalıdır.
Ameliyattan Ne Kadar Süre Sonra Duş Alınabilir?
Ameliyat olan kişi taburcu edildikten 2 gün sonra pansuman yaptırmak için hastaneye geri geleceğinden dolayı banyo yapmasına izin verilmez. Fakat dikişleri alındıktan 2 gün sonra duş alınabilir.
Artroskopi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
İşlem Yapılan Bölge Ne Kadar Sürede İyileşir?
İyileşme süresi, tedavinin seyrine ve işlem yapılan bölgeye bağlı olarak bir aydan altı aya kadar değişiklik gösterebilir. Dizinize uygularsanız, iyileşme sürecini hızlandırmak için koltuk değneklerinizi belirtilen şekilde kullandığınızdan emin olun.
Artroskopi Ameliyatı Tehlikeli Mi?
Her ameliyat gibi bu ameliyatın da riskleri vardır. Ameliyat sırasında aşırı kanama, enfeksiyon, operasyonda kullanılan ilaçlara karşı alerjik reaksiyonlar veya anestezi nedeniyle nefes almada zorluk çoğu ameliyatta bulunan riskleridir.
Artroskopi Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Artroskopik ameliyatların çoğu günübirlik cerrahi işlemlerdir. Günübirlik tedavide hasta işlem günü hastaneye yatırılır. Tedavisi tamamlandıktan sonra ilaç aynı günün akşamı hasta taburcu edilir. Ancak ameliyatın niteliğine ve hastanın durumuna bağlı olarak kalış süresi birkaç güne kadar uzayabilir. Doktorunuz ameliyattan önce bu konu ile ilgili sizi bilgilendirecektir.
Hangi Durumlarda Faydalıdır?
Başta diz eklemi olmak üzere menisküs yırtığı, ön çapraz bağ yaralanması, arka çapraz bağ yaralanması, menisküs yaralanması ve hastalıklarında artroskopi çok iyi sonuç vermektedir. Benzer şekilde diğer eklemlerdeki kıkırdak yüzeyi ve sinovyal zarın hastalıklarında, omuz çıkıklarında ve eklem çevresinde kıkırdak oluşumunda artroskopi faydalıdır.
Ameliyattan Ne Kadar Süre Sonra Duş Alınabilir?
Ameliyat olan kişi taburcu edildikten 2 gün sonra pansuman yaptırmak için hastaneye geri geleceğinden dolayı banyo yapmasına izin verilmez. Fakat dikişleri alındıktan 2 gün sonra duş alınabilir.
